شات‌بلاست یک روش پالایش سطحی است که در آن از مواد جوشکاری، سنگ‌های معدنی، یا شاتهای فلزی به عنوان مواد جاروبری برای تمیز کردن و پالایش سطوح مختلف، از جمله فلزات، سنگ‌ها، و بتن استفاده می‌شود. این فرآیند به منظور حذف زنگ، رسوبات، روغن، گرد و غبار، و دیگر ذرات موجود بر روی سطح مواد، بهبود مشخصات سطحی، و افزایش آمادگی برای فرآیندهای رنگ‌آمیزی یا روکش‌دهی انجام می‌شود.
روند کار شات بلاست
روند کار شات‌بلاست به‌طور کلی شامل چند مرحله است که در زیر توضیح داده شده‌اند:
- آماده‌سازی سطح:
- این مرحله شامل حذف روغن، گرد و غبار، ذرات زغالی و رنگهای قدیمی از سطح مورد نظر است.
- اگر سطح دارای رنگ یا روکش‌های دیگر باشد، باید این لایه‌ها حذف شوند تا شات‌بلاست به صورت موثر انجام شود.
- این مرحله می‌تواند شامل خشک‌سازی سطح یا حذف خطرات احتمالی نظیر گازهای سمی باشد.
- انتخاب شات:
- نوع و اندازه شات مورد استفاده بر اساس نوع سطح و اهداف پالایش تعیین می‌شود.
- شاتهای معمولی شامل توپ‌ها، دانه‌های جوشکاری، یا سنگ‌های معدنی می‌شوند که با فشار هوا یا گاز به سمت سطح ارسال می‌شوند.
- تنظیم فشار و دما:
- فشار هوا یا گاز مورد استفاده بر اساس نوع شات، نوع سطح، و شرایط محیطی تنظیم می‌شود.
- دمای هوا یا گاز ممکن است نیز برای بهینه‌سازی عملکرد شات‌بلاست تنظیم شود.
- شات‌بلاست:
- در این مرحله، شاتها با فشار هوا یا گاز به سمت سطح ارسال می‌شوند.
- برخورد شاتها با سطح باعث حذف آلودگی‌ها، روغن‌ها، و لایه‌های زنگ‌زده می‌شود.
- زمان مواجهه شات با سطح و سرعت حرکت شاتها نقش مهمی در کیفیت پالایش دارد.
- پاک‌سازی و جمع‌آوری:
- پس از اتمام شات‌بلاست، ذرات و لایه‌های حذف شده از سطح و اطراف با استفاده از جاروبری یا سیستم‌های جمع‌آوری دور ریخته می‌شوند.
- این مرحله اهمیت دارد تا ذرات حاصل از پالایش به هوا و محیط اطراف منتشر نشوند و از محل کار حذف شوند.
- پایان مراحل:
- پس از اجرای مراحل فوق، سطح پالایش شده حاصل از شات‌بلاست آماده به مراحل بعدی می‌شود.
- این شامل رنگ‌آمیزی، روکش‌دهی، یا هر فرآیند دیگری است که نیاز به یک سطح پالایش شده و تمیز شده دارد.
بیشتر بخوانید: خرید و فروش ساچمه شات بلاست
کاربرد شات بلاست
شات‌بلاست به عنوان یک روش پالایش سطحی، در صنایع مختلف به کار می‌رود. کاربردهای این فرآیند به تمیزکاری، حذف رنگ و روغن، پالایش سطوح، افزایش خواص مکانیکی، و آماده‌سازی سطح برای روکش‌دهی یا رنگ‌آمیزی مرتبط است. در زیر تعدادی از کاربردهای شات‌بلاست آورده شده است:
- تولید خودرو: در صنعت خودروسازی، شات‌بلاست برای پالایش سطوح فلزات مختلف از جمله بدنه خودروها، قطعات فلزی، و روکش‌های نهایی استفاده می‌شود. این فرآیند به تمیزکاری و آماده‌سازی سطوح برای فرآیندهای رنگ‌آمیزی و روکش‌دهی مورد نیاز در صنعت خودرو کمک می‌کند.
- ساخت و ساز: در صنعت ساخت و ساز، شات‌بلاست برای تمیزکاری سطوح بتن، آجر، سنگ، و دیگر مصالح ساختمانی استفاده می‌شود. این فرآیند می‌تواند به حذف رسوبات، آلودگی‌ها و افزایش مقاومت سطحی مصالح کمک کند.
- فلزات و صنایع فلزی: در تولید قطعات فلزی، از جمله لوله‌ها، صفحات فلزی، و قطعات ماشینی، شات‌بلاست برای پالایش سطوح و افزایش خواص مکانیکی استفاده می‌شود.
- صنایع دریایی: در ساخت و تعمیرات ناوگان دریایی، شات‌بلاست برای حذف زنگ و آلودگی از سطوح فلزی کشتی‌ها، پلتفرم‌های نفتی، و سازه‌های دریایی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
- پالایش معادن: در صنعت استخراج و فرآوری معادن، شات‌بلاست برای تمیزکاری و پالایش سطوح معادن مانند معادن فلزی، سنگ‌های قیمتی، و مصالح معدنی دیگر استفاده می‌شود.
- تولید قطعات الکترونیکی: در صنعت الکترونیک، شات‌بلاست برای پالایش سطوح قطعات الکترونیکی و تمیزکاری اجزاء حساس مورد استفاده قرار می‌گیرد.
- تعمیرات و نگهداری: در تعمیرات و نگهداری سازه‌ها، خطوط لوله، و تجهیزات صنعتی، شات‌بلاست برای حذف رنگ قدیمی، زنگ، و لایه‌های زنگ‌زده از سطوح استفاده می‌شود.
شات‌بلاست به عنوان یک فرآیند چندمنظوره، در صنایع مختلف به‌طور گسترده مورد استفاده قرار می‌گیرد و بهبود مشخصات سطحی مواد، افزایش مقاومت به خوردگی، و ارتقاء ظاهر و کیفیت نهایی محصولات ارائه می‌دهد.
بیشتر بخوانید: شات بلاست چیست و چه کاربردی دارد
مزایای استفاده از شات بلاست
استفاده از شات‌بلاست یک روش مؤثر برای پالایش سطوح و بهبود ویژگی‌های مختلف مواد است. مزایای این روش عبارتند از:
- پاک‌سازی کامل سطح:
شات‌بلاست مواد زغالی، آلودگی‌ها، رنگهای قدیمی، روغن، و سایر لایه‌های ناخواسته را از سطح حذف می‌کند و سطح را به صورت کامل پاک‌سازی می‌کند.
- افزایش مقاومت به خوردگی:
حذف آلودگی‌ها و لایه‌های زنگ‌زده به افزایش مقاومت به خوردگی مواد کمک می‌کند.
- آماده‌سازی سطح برای فرآیندهای بعدی:
سطوح پالایش شده توسط شات‌بلاست آماده به اجرای فرآیندهای بعدی مانند رنگ‌آمیزی، روکش‌دهی، یا غیره می‌شوند.
- افزایش مقاومت سطحی:
پالایش سطح باعث افزایش مقاومت سطحی مواد می‌شود و در نتیجه، عمر مفید مواد افزایش می‌یابد.
- بهبود ظاهر و افزایش زیبایی سطح:
حذف آلودگی‌ها و لایه‌های زنگ‌زده به سطح ظاهری بهتری می‌انجامد و بهبود زیبایی و شکل ظاهری مواد می‌شود.
- افزایش اتصال فلز به روکش:
با حذف لایه‌های زنگ‌زده و آلودگی‌ها، اتصال بین فلز پایه و هر نوع روکش یا مصالح افزایش می‌یابد.
- کاهش نیاز به نگهداری و تعمیرات:
با بهبود مقاومت به خوردگی و زیبایی سطح، نیاز به تعمیرات و نگهداری در طول عمر مواد کاهش می‌یابد.
- افزایش بهره‌وری فرآیندهای تولید:
سطوح پالایش شده به معنای بهتری در فرآیندهای تولید و استفاده از مواد.
- حفاظت از محیط زیست:
استفاده از شات‌بلاست به عنوان یک روش پالایش، در مقایسه با روش‌های دیگر، ممکن است منجر به کاهش تولید زباله و افزایش حفاظت از محیط زیست شود.
- کاربری در صنایع مختلف:
شات‌بلاست به‌طور گسترده در صنایع مختلف مانند صنعت فلزات، ساخت و ساز، تولید خودرو، تولید ماشین‌آلات، صنعت دریایی و غیره استفاده می‌شود.
مزایای ذکر شده نشان‌دهنده این است که شات‌بلاست به‌عنوان یک روش پالایش، تقویت و بهینه‌سازی سطوح مواد با تأثیر مثبتی بر خواص مکانیکی، مقاومت به خوردگی، و زیبایی آنها عمل می‌کند.
